Daxildə emal müəyyən malların emal əməliyyatları aparıldıqdan sonra ixrac edilməsi məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gömrük rüsumları və vergilər, o cümlədən, ƏDV alınmadan gətirilməsindən ibarət xüsusi gömrük prosedurudur.
Emal əməliyyatları dedikdə, quraşdırılma, yığılma və başqa mallara uyğunlaşdırılma da daxil olmaqla, malın hazırlanması, emalı və təkrar emalı, bərpaedilmə və qaydaya salınma da daxil olmaqla, malın təmiri, emal prosesinə xidmət edən və ya bunu asanlaşdıran bəzi mallardan tamamilə və ya qismən istifadə olunması başa düşülür.
Bəli, istehsal prosesinin mərhələlərinin sayından asılı olmayaraq bu prosedurdan istifadə etmək olar.
Nazirlər Kabinetinin 2014-cü il 14 yanvar tarixli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Malların daxildə emal xüsusi gömrük proseduru altında yerləşdirilməsi Qaydaları”
10.04.2023-cü il tarixində qaydalara edilmiş dəyişikliklərə əsasən prosedur sahibi alqı-satqı müqaviləsi əsasında istənilən satıcıdan xammal və ya materialı ölkəyə gətirib qanunvericilikdə nəzərdə tutulan müddət çərçivəsində emal edərək istənilən ölkədəki istənilən alıcıya ixrac edə bilər. Bunun üçün sifariş müqaviləsinin bağlanmasına ehtiyac yoxdur.
Malların daxildə emal xüsusi gömrük proseduru altında yerləşdirilməsi üçün əsas tələblərdən biri malların eyniləşdirilməsi ilə bağlıdır. Eyniləşdirmə - plombların qoyulması, rəqəmlə, hərflə nişanlama, markalama, eyniləşdirmə işarələri, möhürlərin və ştampların vurulması, prob və nümunələrin götürülməsi, malların və nəqliyyat vasitələrinin təsviri, çertyojların çəkilməsi, miqyaslı təsvirlərin, fotoşəkillərin, illüstrasiyaların hazırlanması, malların müşayiətedici və başqa sənədlərindən və digər eyniləşdirmə vasitələrindən istifadə yolu ilə həyata keçirilir.
daxildə emal xüsusi gömrük proseduru altında yerləşdirilmiş xarici malların əvəzinə emal olunan və əvəz etdikləri mallarla eyni keyfiyyətə, eyni texniki göstəricilərə və xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturası üzrə eynirəqəmli koda malik daxili mallardır.
Bəli mümkündür, bu zaman müvafiq bəyannamədə hansı hissənin ixrac hansı hissənin isə daxili bazar üçün idxal olunduğu göstərilməlidir.
Xeyr, sözügedən prosedurla istehsal olunan məhsul müvafiq alqı-satqı müqaviləsi ilə ixrac olunmalıdır.
Gömrük orqanları malların daxildə emal xüsusi proseduru altında yerləşdirilməsinə icazə verməzdən əvvəl yalnız Gömrük Məcəlləsinin 252-ci maddəsinə (Maddə 252. Gömrük orqanları gömrük borcunun müəyyən edilmiş müddətdə ödəniləcəyinə əmin olmadıqda, təminatın verilməsinin fakültativ (məcburi olmayan) hallarında da, təminatın verilməsini tələb edirlər) uyğun olaraq təminatın verilməsini tələb edə bilərlər.
Emal xüsusi gömrük proseduru altında yerləşdirilmiş malların emalı nəticəsində alınan məhsulların müəyyən miqdarı və ya faizidir. “Emal xüsusi gömrük proseduru üzrə yerinə yetirilən əməliyyatların hasilat normasının və ya orta hasilat normasının müəyyənləşdirilməsi Qaydası”nın tələblərinə əsasən hasilat norması müəyyən edilərkən, istehsalat tullantılarının və istehsalat itkilərinin miqdarı hesablanmalıdır. Hasilat normasının müəyyən edilməsi metodu ərizədə göstərilməlidir. Hasilat norması emal əməliyyatlarının həyata keçirildiyi və ya həyata keçirilməli olduğu faktiki şərait əsasında müəyyənləşdirilir.
Prosedur müddətinin maksimum müddəti 2 ildir. Əsaslandırılmış müraciət olduqda gömrük orqanı tərəfindən prosedurun başa çatması müddəti 1 ilədək uzadıla bilər.
“İcazə sahibi, prosedur sahibi, habelə sərbəst zonada malların saxlancı, istehsalı, emalı, alqı-satqısı ilə məşğul olan şəxslərin öz əməliyyatlarının uçotunu aparması Qaydaları”nın tələblərinə əsasən malları daxildə emal xüsusi gömrük proseduru altında yerləşdirmiş şəxs tərəfindən emal əməliyyatlarının uçotu aparılmalıdır.
Əməliyyatların uçotu kağız üzərində yazılı və ya elektron formada aparılır.
