Ölkədə sənaye məhəllələrinin yaradılması Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Sənaye məhəllələrinin yaradılması və fəaliyyətinin təşkili haqqında” 2014-cü il 8 oktyabr tarixli 288 nömrəli Fərmanı ilə müəyyən edilmişdir. Sənaye məhəlləsinin yaradılmasında məqsəd sənaye və xidmət sahələrində fəaliyyət göstərən kiçik və orta sahibkarların inkişafı üçün əlverişli şəraitin təmin edilməsi və əhalinin istehsal və xidmət sahəsində məşğulluğunun artırılmasıdır.
Fərmanla müəyyən olunmuşdur ki, sənaye məhəlləsi sahibkarlıq fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üçün zəruri infrastruktura malik olan, kiçik və orta sahibkarlar tərəfindən məhsul istehsalı və xidmət göstərilməsi üçün istifadə edilən ərazidir. Sənaye məhəllələri istehsal prosesinin təşkilində infrastruktur xərclərinin azaldılması, kooperasiya əlaqələrinin gücləndirilməsi, kiçik və orta sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi və s. məsələlərin həlli baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Sənaye məhəllələrinin yaradılması, idarə edilməsi və burada sahibkarlıq fəaliyyətinin həyata keçirilməsi ilə bağlı məsələlərin tənzimlənməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2015-ci il 13 may tarixli 186 nömrəli qərarı ilə “Sənaye məhəllələri haqqında Nümunəvi Əsasnamə” təsdiq edilmişdir. “Sənaye məhəllələri haqqında Nümunəvi Əsasnamə”yə uyğun olaraq, kiçik və orta sahibkarlığın dəstəklənməsi məqsədilə sənaye məhəllələrində aşağıdakı stimullaşdırıcı tədbirlər tətbiq olunur:
Sənaye məhəllələrində dövlət vəsaiti hesabına hazır infrastrukurla təmin edilmiş torpaq sahələri, hazır tiklilər sahibkarların istifadəsinə verilir. Həmçinin sahibkarlar İqtisadiyyat Nazirliyindən “İnvestisiya təşviqi” sənədi əldə etməklə bir çox vergi və gömrük güzəştlərindən faydalana bilərlər.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2015-ci il 2 fevral tarixli Sərəncamı ilə 10 hektar torpaq sahəsində yaradılmış və 2017-ci il 24 sentyabr tarixində açılışı edilmiş Neftçala Sənaye Məhəlləsində avtomobil, balıq yemi, balıq və dəniz məhsullarının emalı və konservləşdirilməsi, orqanik maye gübrə, elektrod, soya və ekstruziya olunmuş pambıq jmıxı istehsalı üzrə qeydiyyatdan keçmiş 6 müəssisə artıq fəaliyyətə başlamışdır. Sənaye məhəlləsinin iştirakçıları tərəfindən istehsal sahələrinin yaradılması nəticəsində ümumilikdə 300-dək iş yeri yaradılmışdır.
Masallı Sənaye Məhəlləsinin 2018-ci il 18 sentyabr tarixində açılışı olmuşdur. Burada sahibkarlıq fəaliyyətinin səmərəli həyata keçirilməsi üçün zəruri olan xarici və daxili infrastruktur, o cümlədən elektrik və istilik enerjisi, qaz, su, kanalizasiya, rabitə, nəqliyyat, yanğından mühafizə, istehsal təyinatlı, inzibati, sosial və digər infrastruktur obyektləri inşa edilmişdir. Eyni zamanda, sənaye məhəlləsində fəaliyyət göstərən sahibkarlıq subyektləri ilə əlaqədə olaraq onlara dayanıqlı inkişaf tələblərinə uyğun çoxsaylı dəstəklərin verilməsi, hüquqlarının müdafiəsini həyata keçirəcək ilk regional KOB Dostu xidməti fəaliyyətə başlamışdır. Hazırda sahibkarlıq subyektlərinin istifadəsinə verilmiş sənaye məhəlləsində 8 müəssisə iştirakçı kimi qeydiyyata alınmışdır. Artıq 5 müəssisə istehsal fəaliyyətinə başlamışdır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2017-ci il 27 noyabr tarixli Sərəncamı ilə Sabirabad Sənaye Məhəlləsi yaradılmış və 2017-ci il 28 noyabr tarixində Azərbaycan Respublikası Prezidenti tərəfindən təməli qoyulmuşdur. Sənaye məhəlləsində tikinti işlərinə başlanılmışdır. Bu sənaye məhəlləsində də fəaliyyət göstərmək marağında olan sahibkarların müraciətləri əsasında iştirakçı kimi 9 müəssisə qeydiyyatdan keçmiş, 7 müəssisə fəaliyyətə başlamışdır. Ümumilikdə sənaye məhəlləsi üzrə 250-dən çox yeni iş yerinin yaradılması nəzərdə tutulur.
Bundan əlavə, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2019-cu il 13 sentyabr tarixli 831 nömrəli Fərmanına əsasən Şərur Sənaye Məhəlləsi yaradılmışdır. Hazırda sənaye məhəlləsində tikinti işləri aparılır.
Hazırda sənaye məhəllələrində 23 rezident qeydiyyatdan keçib, onlardan 18-i fəaliyyətə başlayıb.
Ümumilikdə sənaye zonalarına (parklar və məhəllələr) müəssisələr tərəfindən 6,9 milyard manat, o cümlədən 2024-cü il üzrə 221,4 milyon manat investisiya yatırılmışdır ki, bunun da nəticəsində faktiki olaraq 10700-dən çox iş yeri yaradılmışdır. Bundan başqa, mövcud layihələr üzrə əlavə olaraq 1 milyard manatdan çox investisiyanın qoyulması və 8000-dən çox daimi iş yerinin yaradılması nəzərdə tutulur. Rezidentlər tərəfindən bu günə kimi 15,4 milyard manat dəyərində məhsul istehsalı həyata keçirilib ki, bunun da 4,9 milyard manatlıq hissəsi ixracın payına düşür. 2024-cü ildə 3,3 milyard manat həcmində məhsul istehsalı həyata keçirilmişdir ki, bunun da 1,07 milyard manatlıq hissəsi ixrac olunmuşdur.
